Pregled direktnih stranih ulaganja u BiH za period 1994. – 2019. – Iako su preliminarni podaci za 2019. godinu ukazivali na nastavak rasta direktnih stranih ulaganja – DSI i dostizanje rekordne vrijednosti za proteklih deset godina, finalni podaci su pokazali smanjenje u odnosu na 2018.
Uz objavu podataka za 2019., revidirani su i podaci za prethodne dvije godine. Prema analizi Agencije za unapređenje stranih investicija u Bosni i Hercegovini direktne strane investicije u 2018. su najveći godišnji priliv ostvaren u prethodnom desetogodišnjem periodu.
Iznosi DSI po godinama u Bosni i Hercegovini – milion eura
Bosna i Hercegovina je u 2007. imala najveći zabilježeni godišnji iznos DSI od 2,6 milijardi KM, zahvaljujući privatizaciji velikih državnih preduzeća. U 2008. priliv DSI od 1,3 milijarde KM je bio zadovoljavajući, naročito jer je realizovan bez značajnije privatizacije i sa pozitivnom strukturom (ulaganje u proizvodni sektor i visoko učešće greenfield ulaganja).
Globalna ekonomska kriza je uticala na značajno smanjenje ulaganja u 2009. Porast direktnih stranih ulaganja je registrovan u 2010. i 2011., ali nažalost i pored obećavajućih procjena, tokovi DSI u 2012. i 2013. godini nisu zadržali pozitivan trend.
U 2014. je registrovano 811 miliona KM što je povećanje za 99,2% u poređenju sa prethodnom godinom. To je bio najviši godišnji iznos DSI zabilježen u periodu od 2009. do ovogodišnje revizije podataka.
DSI u 2015. su iznosile 637 miliona KM, što je smanjenje od 21,5% u odnosu na 2014. Negativan trend priliva nastavljen je u 2016., kada su DSI, u iznosu od 618 miliona KM, bile manje za 2,9% u odnosu na 2015. godinu.
U 2017. i 2018.godini zaustavljen je negativan trend priliva DSI. Prema revidiranim podacima, DSI u 2017.godini iznosile su 853.6 miliona KM što predstavlja povećanje od 38% u odnosu na 2016. Direktne strane investicije u 2018. porasle su za 11,5%, a njihova vrijednost od 952 miliona KM predstavlja najviši godišnji iznos priliva od 2009.
Direktne strane investicije u 2019.godini iznose 699 miliona KM i za 26.6% su manje u poređenju sa 2018.
Prema preliminarnim podacima Centralne banke BiH za prvo polugodište 2020., DSI su manje za 46.7% u odnosu na isti period 2019. Direktne strane investicije će u manje razvijenim državama poput BiH biti pod dodatnim pritiskom u 2020/2021, usljed uticaja pandemije COVID 19. Pad globalnih direktnih stranih investicija u 2020. procjenjen je na 30-40% kao posljedica pandemije.
Stanje direktnih stranih ulaganja za period 1994. – 2019.
Ukupne strane investicije u Bosni i Hercegovini od 15,022 miliona KM (7,681 miliona eura), za period maj 1994 – decembar 2019., odnose se na vlasničke udjele i zadržane zarade u iznosu od 11,494 miliona KM (5,877 miliona eura) i ostali kapital u iznosu od 3,528 miliona KM (1,804 miliona eura).
Prema ukupnim iznosima, zaključno sa decembrom 2019., zemlje koje su investirale najviše u BiH su: Austrija (2,723 miliona KM), Hrvatska (2,434), Srbija (1,998) i Slovenija (1,084 miliona KM). U prethodnim godinama je registrovano povećanje investicija iz Ruske Federacije i sa Bliskog istoka, ali i dalje najznačajniji investitori u Bosni i Hercegovini su evropske zemlje.
Ukupan iznos ulaganja 15,02 milijardi KM milioni KM.
Najznačajnije zemlje ulagači u BiH, maj 1994 – decembar 2019.
Zahvaljujući dobroj reputaciji i dugoj industrijskoj tradiciji u BiH, najznačajniji iznos DSI je uložen u sektor proizvodnje (35%). Značajan udio u okviru ukupnog priliva direktnih stranih ulaganja ima i bankarski sektor (25%), navodi se u izvještaju FIPA-e.
Stanje DSU po sektorima (%) maj 1994 – decembar 2019.
Strana ulaganja u Bosni i Hercegovini u 2019.
Prema zvaničnim podacima CBBH direktna strana ulaganja u Bosni i Hercegovini su u 2019. iznosila 699 miliona KM ili 357 miliona eura. U strukturi direktnih stranih ulaganja u 2019., na vlasničke udjele se odnosi 212.8 miliona KM (ili 109.8 miliona eura), zadržane zarade 383.8 miliona KM (196.2 miliona eura), dok je ostali kapital iznosio 102.4 miliona KM (52.4 miliona eura). Registrovani vlasnički udjeli su značajno niži (60%) u odnosu na 2019.
Manji priliv direktnih stranih investicija uzrokovan je, između ostalog, povećanom isplatom dividendi u posljednjem kvartalu 2019., kao i preuzimanjem preduzeća u stranom vlasništvu od strane preduzeća u domaćem vlasništvu.
Zemlje koje su u Bosnu i Hercegovinu u 2019. najviše investirale su Rusija (211 miliona KM) i Hrvatska (117 miliona KM). Iste zemlje su bile i najveći investitori u 2018. godini. Zemlje koje slijede su registrovale značajnija povećanja kapitala u 2019. (preko 20 miliona KM): Velika Britanija (85 miliona KM), Austrija (61 milion KM), Luksemburg (28), Saudijska Arabija (22) i Slovenija (20 miliona KM).
Posmatrano po djelatnostima, najviše stranih investicija je realizovano u oblasti proizvodnje koksa i rafiniranih naftnih proizvoda (202 miliona KM), finansijskih uslužnih djelatnosti (bankarski sektor, 154 miliona KM), i u oblasti trgovine na veliko (92 miliona KM). Uz navedene djelatnosti značajno povećanje (preko 20 miliona KM) registrovano je za: proizvodnju i snabdijevanje električnom energijom, plinom, parom i klimatizacija (75.8 miliona KM), vađenje metalnih ruda (39.2), proizvodnju hemikalija i hemijskih proizvoda (27.9), proizvodnju odjeće (23.3) i gradnju građevina visokogradnje (22.7 miliona KM).
Autor: akta.ba
Kontakt sa portalom Zenicablog možete ostvariti:
email: [email protected]
Viber poruke: +387 60 355 8888
Facebook Inbox: https://www.facebook.com/Zenicablog/
Twitter: https://twitter.com/Zenicablog2010
