DRUGI DIO: Izvori zagađenja plastičnim otpadom i načini recikliranja – Ekološka organizacija “Break Free From Plastics” sastavljena od 1475 ekoloških udruženja na globalnom nivou uključujući i Greenpeace je proglasila Coca Colu, Nestle i PepsiCo glavnim globalnim zagađivačima plastičnom ambalažom. U 51 zemlji je prikupljeno 500.000 kom. plastične ambalaže kao uzorak, gdje je Coca Cola drugu godinu zaredom bila prva. U 37 država na 4 kontinenta su registrovane uz navedene kompanije još i Mars, Unilever, Mondelez, P&G, Palmolive, Philip Morris, Van Mille, Perfetti kao glavni zagađivaći plastičnim otpadom. Nestle dnevno prodaje više od 1 milijarde proizvoda u ambalaži za jednokratnu upotrebu. Svake minute se proda preko milion komada vode u plastičnim bocama, godišnje proizvede više od 5 milijardi komada plastičnih vrečica za jednokratnu upotrebu.
Prema ovome nepobitno je da su glavni globalni zagađivaći multinacionalne kompanije i korporacije sa sjedištem u USA i EU i manjim dijelom u ostatku svijeta.
Tragična činjenica je da je od početka proizvodnje plastike 50.ih godina, reciklirano svega 9% , dok je sve ostalo završilo kao zagađenje tla, mora i okeana na globalnom nivou. U zadnjih 10 godina je proizvedeno više plastike nego u čitavo vrijeme od pronalaska tog materijala. Svake godine u more dospije preko 10 miliona tona otpada i preko 90% otpadnog materijala u moru čini plastika.
Kako se boriti sa plastičnim otpadom
Pošto dobismo respektabilnog protivnika, koji je vrlo dugovječan i otporan na mnogo faktora, dodatno nam pogoršava situaciju činjenica da je i jeftin za dobijanje i skup kad ga treba eliminisati, pa je nužna globalna strategija za njegovo uklanjanje. Pustiti ga samog u prirodnom okruženju i čekati da ga vrijeme i priroda dezintegrišu je u startu izgubljena bitka. Pod globalnom strategijom očekivati da one velike globalne kompanije promijene ponašanje i počnu koristiti razgradivu ambalažu, Al, staklo i sl.je takođe iluzorno jer bi to značilo da oni postanu društveno odgovorne kompanije koje bi pristale na smanjenje profita, što se od njih u trenutnoj situaciji ne može očekivati. Primjeniti bojkot njihovih proizvoda dok ne promijene ponašanje takođe nije realno, pa i sa te strane ne treba biti optimist. Ono što jeste izvedivo je uvesti reciklažu proizvoda od plastične mase, uz prethodno unaprijeđen sistem prikupljanja i prerade, ili ako to nije ekonomski isplativo onda preći na spaljivanje u kontrolisanim uslovima, pri čemu treba znatno pooštriti naknade proizvođaćima i korisnicima plastičnih proizvoda i ambalaže.
Reciklaža plastičnog otpada – globalni trendovi
Reciklaža plastičnog otpada je oblast koja je trenutno vrlo aktuelna i nažalost nedovoljno tehnološki istražena. Svakako u primarnoj fazi podrazumijeva proces organizovanog i kontrolisanog prikupljanja, selekciju i primarnu pripreme razvrstanog plastičnog materijala. Da bi mogli pričati o reciklaži plastike potrebno je nešto reči o vrstama plastike prema sastavu, a to su materijali sa komercijalnim oznakama, kako slijedi :
- PET ( ili PETE ) su plastike za izradu boca za jednokratnu upotrebu. Mogu sadržavati teški metal antimon i hemijska jedinjenja EPA ( aditivi raznoh namjrna ).
- HDP ( ili HDPE ) su plastični materijali koji imaju min. procenat ispuštanja kemikalija u vodu,
- PVC ( ili 3V ) je materijal koji ispušta otrovne supstance u vodu,
- LDPE je materijal koji ne ispušta kemikalije u vodi, od nje se prave uglavnom vrećice za pakovanje hrane,
- PP je dobra plastika, najčešće bijele boje od koje se prave posude i boce za pakovanje sirupa, mliječnih napitaka i sl.,
- PS je materijal koji ispušta kancerogenu materiju zvanu stiren. Od nje se prave čašice za kafu, za jednokratnu upotrebu ili ambalaža za brzu hranu,
- PC je najčešća vrsta plastike koja sadrži i kemikaliju oznake BPA
Na globalnom nivou je do 2018.g. Kina bila najveći uvoznik plastičnog otpada radi prerade i recikliranja gdje se recikliralo preko 50% otpada. Samo USA je svaki dan isporučivala preko 4000 kontejnera plastičnog otpada. Zbog strahovitog porasta upotrebe plastike a time i stvorene količine vlastitog plastičnog otpada, Kina je 2018.g. zabranila uvoz što je znatno usložilo situaciju na polju recikliranja. Uvoz je sa 1,7 miliona tona plastičnog otpada srezan na manje od 13 hiljada t. Radi recikliranja povečan je uvoz u ostalim zemljama regiona, pa tako EU izvozi u Maleziju ( 91.488 t ), Vijetnam ( 56.484 t ), Indiju ( 33.649 t ) i nešto malo u Tursku i Indoneziju. Zabrana uvoza plastičnog otpada u Kinu je unijela veliki poremečaj u globalni trend prerade i reciklaže plasičnog otpada, tako da je trenutno vrlo teško naći zadovoljavajuče rješenje.
Cijenu toga naravno plaća okoliš jer su povećane količine koje se bacaju direktno i rijeke i mora, što samo usložnjava problem.
Kontakt sa portalom Zenicablog možete ostvariti:
email: [email protected]
Viber poruke: +387 60 355 8888
Facebook Inbox: https://www.facebook.com/Zenicablog/
Twitter: https://twitter.com/Zenicablog2010
