Prema Osmanskom popisnom defteru iz 1850/1851. godine, u kući broj 27 popisana je porodica Osmana Coge (rođen oko 1795. godine), a u kojoj su se nalazili Osmanov sin Mustafa (1820), te Mustafini sinovi:
Salih (1838), Omer (1848), Hasan (1855) i Abdulah (1857). (Hasan i Abdulah su rođeni nakon popisa, pa sam ih dodao).
Hadži Hasan efendija Cogo (1855-1926) je svršenik medrese i efendija u Gračanici. Zajedno sa svojom Fatima-hanumom (rođenom Kadrić) je imao sinove Muhamed (1897-1935) i Šerif (1902-1917).
Muhamed je takođe završio medresu i bio efendija u svojoj Gračanici, ali je radio i kao matičar u Vukotićima i nemilskom kraju dvadesetih i tridesetih godina 20. vijeka. Šerif je mlad preselio, kao 15-godišnjak tokom 1917. godine, neposredno nakon upisa u zeničku Sultan Ahmedovu medresu. Muhamed efendija, nakon ženidbe sa hadži-Hanifa-hanumom (1904), rođenom Durmić, dobija sinove Šerif (1917-1944)-kome daje ime po amidži koji je mlad preselio i Besim (1932-1995). Šerif je poginuo u partizanskoj jedinici kod Trebinja, u 2. sv. ratu, a Besim je bio jedan od inicijatora i organizatora izgradnje nove džamije u Gračanici (1978-1980), a isto tako jedan od organizatora otpora u Donjoj Gračanici, u početku agresije na Bosnu i Hercegovinu od strane Srbije i Cne Gore 1992. godine. Hanifa (obavila hadž 1974. godine) se nakon prerane smrti Muhamed efendije udala za Mustafu Skendera i sa njim ima sina Nesiba Skendera (1940-1993).
Hadži Abdulah-Avdo Cogo (1857-1929) je bio oženjen sa Uma- hanumom i nisu imalu potomstva. Obavio je hadž 1904. godine, zajedno sa još 5 hadžije iz Zenice. Te godine je iz Bosne i Hercegovine išlo na hadž 85 hadžija (od toga 3 žene), a iz Zenice su bili: Muhamed Kattan, Hašim Mujagić, Ejub Uzunović, Šeh-Osman Katan, Hajdar Bajrambašić, zvani hadži Mazić (Seoci-Jurjevići), poznat po ufakufljenju kuće (Hadži-Mazića kuća) za potrebe Sultan-Ahmedove medrese-internatski smještaj djece i Abdulah-Avdo Cogo (Gračanica). Ovaj spisak je objavljen u listu bošnjak iz 1904. godine, broj 3, strana 3.
Hadži Avdo Cogo 1908. godine u Gračanici otvara trgovačku tvrtku za trgovinu mješovitom robom pod nazivom “HADŽI-AVDO COGO”, a ista je upisan u okružnom sudu Travnik 7. novembra 1904. godine, što je objavljeno u “Jugoslovenskom listu istog dana.
Dva brata, Hasan i Abdulah – Avdo, obavili su zajedno hadž i oko 1920. godine. Njihov ispračaj i povratak sa dugotrajnog puta u Meku i Medinu se prepričava i danas u Gračanici i okolini. Njihova porodica je bila poznata po vakufima. Uvakufili su zemljište oko džamije u Donjoj Gračanici i više parcela. Jedna od parcela koju su uvakufili je “Strmoglanca”, na mjestu zgrade “Telekomanda”, kod BP “Almy”, iznad ceste M-17. Ukopani su u haremu Gračaničke džamije, jedan do drugog, a nišani su dobro očuvani. Tu su ukopani i Muhamed fendija Cogo, Besim Cogo i hadži-Hanifa Cogo (rođ Durmić), kasnije Skender.
Napomena: Korišteni su podaci samo po muškim granama porodice.
U Donjoj Gračanici i danas posluje trgovinska radnj u vlasništvu Šerifa (Šefika) Coge, jednog od potomaka ove grane porodice Cogo.
Autor: Asim Kadrić
Literatura i izvori podataka:
Knjiga “Gračanica između Vranduka i Bilinog polja”, autor Asim Kadrić
Osmansku popisni defter iz 1850/1851-prevod Kemal Nurkić, uređenje Asim Kadrić
“Jugoslovenski list”
List “Bošnjak”
Usmene predaje porodice Cogo i mještana Gračanice
Članke u arhivama listova pronašao hafiz Fahir Arnaut.
Kontakt sa portalom Zenicablog možete ostvariti:
email: [email protected]
Viber poruke: +387 60 355 8888
Facebook Inbox: https://www.facebook.com/Zenicablog/
Twitter: https://twitter.com/Zenicablog2010
