Ustavni sud BiH proglasio se nenadležnim za ocjenu ustavnosti grbova i simbola opština u Federaciji BiH /FBiH/, koju su zatražili poslanici Narodne skupštine Republike Srpske. Registrar Ustavnog suda BiH Zvonko Mijan izjavio je Srni da je Ustavni sud BiH zaključio da je nenadležan za rješavanje tog ustavno-sudskog spora i prvenstveno se bavio svojom nadležnošću, a usput je spomenuo i praksu entitetskih ustavnih sudova, prema kojima je nesporno da su oni nadležni za ovakvu vrstu sporova.
“Ustavni sud BiH osvrnuo se i na praksu entitetskih ustavnih sudova i zaključio da je, prema njihovoj praksi, sasvim efektivno obraćanje tim sudovima za utvrđivanje eventualne neustavnosti ovih simbola”, naglasio je Mijan i kao primjer naveo da je takva bila odluka Ustavnog suda Republike Srpske u pogledu simbola u Nevesinju. Mijan pojašnjava da je Ustavni sud BiH svoju odluku uglavnom zasnovao na ustavnim odredbama da je nadležan za ocjenjivanje ustavnosti zakona i entitetskih ustava, a da su simboli koji su osporeni utvrđeni uglavnom u statutima opština i nekim drugim podzakonskim aktima što nije u nadležnosti Ustavnog suda BiH.
Poslanici Narodne skupštine Republike Srpske zatražili su od Ustavnog suda BiH ocjenu ustavnosti 12 akata koji označavaju grbove i simbole pojedinih opština u Federaciji BiH. Zahtjev poslanika Narodne skupštine Srpske odnosio se na ocjenu ustavnosti više odluka, među kojima su amandmani na Ustav Posavskog kantona i statuti opština u FBiH u pogledu simbola koji su njima utvrđeni, uz navode da grbovi, zastave i slični simboli ne odražavaju sve konstitutivne narode u ovim gradovima i opštinama u FBiH. Zahtjev za ocjenu ustavnosti poslanici Republike Srpske uputili su Ustavnom sudu BiH u novembru 2013. godine, a njime se traži da budu ocijenjene odluke o grbovima opština Bosanska Krupa, Cazin, Ključ, Velika Kladuša, Čelić, Breza, Visoko, Zenica, Posušje, Vogošća, Kupres i Posavskog kantona. Tadašnji predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Igor Radojičić rekao da je to prvi paket, pošto je većina obilježja lokalnih zajednica u FBiH problematična. On je naglasio da se u tim obilježjima lokalnih zajednica nalaze vjerska ili jednonacionalna obilježja, poput polumjeseca, šahovnice, obrisa džamija u kojima se ne mogu prepoznati svi građani i narodi u BiH. Zahtjev za ocjenu ustavnosti grbova opština i kantona u FBiH uslijedio je nakon što je Ustavni sud Republike Srpske odlučio da grbovi Banjaluke i Nevesinja nisu u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske, odnosno Zakonom o lokalnoj samoupravi, jer sadrže elemente vjerskog i nacionalnog identiteta samo srpskog naroda.
JOŠ U DECEMBRU 2013. NA OVE ZAHTJEVE REAGOVAO JE AUTOR GRBA ZENICE, MILE SRDANOVIĆ:
Mile Srdanović, autor zvaničnih obilježja Zenice, reaguje na optužbe političara iz RS-a
Povodom apelacije za ocjenu ustavnosti grbova pojedinih općina i kantona, koju je narodna skupština RS uputila ustavnom sudu BiH, gdje se između ostalih spornih obilježja pominje i grb Zenice, zbog detalja polumjeseca, želim da, kao autor kažem sljedeće:
Od samog usvajanja grba grada/općine Zenice svima koji su to tražili dostupni su bili grafički standardi za ispravnu implementaciju ovog obilježja i, uz njih, opis sadržaja (tumačenje) pojedinih elemenata grba.
U tom tumačenju se jasno obrazlaže svaki od šest simbola u grbu: 1) rijeka Bosna – Kamberovića polje 2) Vranduk – sjeverna kapija grada 3) Kulin Ban – Kršćanstvo 4) Turski period – islam 5) Rudarstvo – industrijalizacija/Austrougarski period i 6) Komunikacije – južna kapija grada. Tu je i sedmi element – Boje grba: žuta – svjetlozelena, koje takođe imaju svoju simboliku.
Dakle svaki od šest piktograma simbolizira po dva pojma. Tu je dakle 12 identifikacionih elemenata!
Takvu obimnu sadržajnost grba je nametnula činjenica da Zenica zaista nema tako snažne identifikacione objekte kakvi simboliziraju druga mjesta (obično su to karakteristične srednjovjekovne utvrde i mostovi). Istovremeno se željela izbjeći greška učinjena u prethodnom obilježju gdje je centralni dio grba zauzimalo tehnološko postrojenje kojeg više nema! Imperativ je dakle bio da se pronađu elementi sa trajnom simbolikom i simboli sa trajnim značenjem.
Za ovakav pristup kreaciji grba sve kritike i zasluge idu r. Mensuru Serdareviću koji je “spiskom poželjnih simbola” odblokirao, nakon niza neuspješnih natječaja, proces kreiranja novog obilježja grada/općine Zenica koje smo dobili 1995. godine. Ja sam uspio da taj obimni spisak vizualiziram na grafički prihvatljiv način i tu ne bih ni danas ništa mijenjao.
Ostale simbole ne treba posebno opisivati, sve imate OVDJE, ali se moram osvrnuti na primjedbe, bolje reći provokacije, vezane za detalj polumjeseca, zbog čega se sad oglašavam.
Kako je jasno objašnjeno u pomenutom tumačenju, četiri centralna simbola kružnog oblika SIMBOLIZIRAJU EPOHE U HRONOLOŠKOM REDOSLJEDU. Tu je u gornjem desnom uglu jedan od šest križeva/krstova sa ploče Kulin Bana koja je pronađena u blizini Zenice, potom ide polumjesec kao simbol turskog perioda, pa onda simbol rudarstva koji je ujedno i simbol austrougarske epohe. Uklanjanje ili promjena jednog od ovih simbola je nemoguće bez kompletnog ukinuća ovog obilježja!
I pored ovako jasnih grafičkih standarda i jasnog tumačenja sadržaja dešavala su se i grafička skrnavljenja i zlonamjerna tumačenja grba grada Zenice. Sa prvim problemom smo se nekako izborili nakon što su nadležne općinske službe preuzele odgovornost za ispravnu implementaciju obilježja.
Nažalost, što se tiče zlonamjernog tumačenja sadržaja grba, ne postoji način da se promjeni optika posmatrača koji vidi (i problematizira) polumjesec, a ne vidi križ/krst!
Mile Srdanović, decembra 2013
Kontakt sa portalom Zenicablog možete ostvariti:
email: [email protected]
Viber poruke: +387 60 355 8888
Facebook Inbox: https://www.facebook.com/Zenicablog/
Twitter: https://twitter.com/Zenicablog2010
