SIVAC – NAJMNOGOBROJNIJA PORODICA U GRAČANICI
Prema mom istraživanju, u Donjoj Gračanici je najzastupljenije prezime Sivac. Tu su smješteni u 53 kuće i 60 domaćinstava, a ima ih raseljenih po Zenici (Grad Zenica, Donje Klopče, Lukovo polje, Hece) i Sarajevu, te u Njemačkoj, SAD-u i Kanadi.
U razgovoru sa najstarijim živim članovima i predajama starijih članova ove porodice saznao sam da su se njihovi preci nastanili u Brcu, na desnoj obali Gračaničke rijeke, u periodu pada Madžarske i povlačenja Osmanlija sa tog područja i područja Slavonije, početkom 18. vijeka. Poznato je da su se Bošnjaci naseljavali u Madžarskoj, koju su Osmanlije osvojile 1528. godine i vladali tu više od 150 godina.
Nakon “Bečkog rata” 1683. godine i poraza Osmanlija, potpisuje se “Karlovački mir” 1699. godine. Svi muslimani su morali napustiti teritoriju Madžarske ili da se pokrste i promjene vjeru. Mnoge bošnjačke familije, koje su tamo živjele još od vremena Mehmed paše Sokolovića, su pokrštene i ostale po Ugarskoj i Slavoniji. Samo mali dio Bošnjaka se uspio povući u Bosnu i druge krajeve, južno od Save i Dunava. Na njihovo porijeklo podsjećaju prezimena i lokaliteti Budimlić, Budimlija, Biogradlija, Biogradlić, Požeglija i druga. Sličnu sudbinu su imali Bošnjaci u Lici, Krbavi i Dalmaciji.
I porodica Sivac je bila među njima, pa su se povukli u Prijedor (selo Sivci), a jedan dio je iz Prijedora došao u Donju Gračanicu na lokaciju Brca. Nije poznato da li su tu bili naseljeni prije naseljavanja u Madžarsku (prije 1528. godine) pa se sada vratili na svoje posjede.
Sivci su se izrodili u nekoliko grana (takozvani Hodžići-radi ulemanskog dijela efendija i hadžija iz te grane), Husarići (po Husi Sivcu), Hasinčići (po Hasi Sivcu) itd.
Najstariji iz prve grane koji se spominje u predajama je Mahmut Sivac, rođen oko 1845. godine, koji je bio efendija, a obavio je hadž 1883. godine, kada je stigla željeznica u Bosnu. Njegov unuk je Derviš (Salke) Sivac (1890-1951) svršenik Sultan Ahmedove medrese u Zenici, efendija koji je obavljao dužnost imama u Donjoj Gračanici pred početak 2. svjetskog rata i dijelom u toku rata. Dervišov drugi sin po starini (od 5 sinova) sin Rifat Sivac (1920-1987) je svršenik Sultan Ahmedove medrese u Zenici, a nakon završene Više šerijatsko-teološke škole u Sarajevo i Više komercijalne škole u Sarajevu postaje prva visokoobrazovana osoba iz Gračanice. Radio je jedno vrijeme u Željezari Zenica kao rukovodioc, a krajem četrdesetih godina prošlog vijeka se seli u Sarajevo i zapošljava u Privrednu banku Sarajevo kao šef odjela za međunarodnu sradnju. Uvijek je pomagao svoju rodbinu i džemat u Donjoj Gračanici, slao stolove i stolice za mekteb i pomagao oko izgradnje džamije 1978-1980. godine. Ukopan je u haremu Gračaničke džamije, odmah uz mekteb.
Iz familije Sivac su pet šehida, koji su dali živote u odbrani od agresije Srbije i Crne Gore na Bosnu i Hercegovinu, kao i Hrvatske.
Na porodičnoj fotografiji, nastaloj u u ratnoj 1943. godini na dan Kurbanskog Bajrama su:
S lijeva: Razija (Derviš) Sivac (1930)-udata Čelebić u Donju Gračanicu, Fikreta (Hazim) Sivac-udata Isaković u Donju Vracu, Hajrudin (Derviš) Sivac (1930)-sa fesom, Abida Sivac-Hazimovca (rođena Begić iz Vranduka), Fahrudin Stupar (1937)-sin Hajrije, Dervišove kćerke udate za Ibrahima Stupara u Donjoj Gračanici, Bahrudin (Hazim) Sivac (1940), Latifa (Suljo) Sivac (1894)-rođena Heco, Derviš (Salko) Sivac(1890)-efendija sa ahmedijom, Ismet (Derviš) Sivac (1924), Hazim (Derviš) Sivac (1912), Fahrija (Derviš) Sivac-udata Kulbegović u Počulicu, Zineta (Mehmed) Sivac-rođena Bubrić iz Jajca i Sejfudin (Hazim) Sivac (1939). Nož za klanje kurbana priprema Emin (Salko) Šarić (1897)-kod sijena.
Ostale fotografije su pet Šehida iz porodice Sivac u Donjoj Gračanici koji su ukopani na šehidskom mezaristanu džemata Donja Gračanica i mezaristanu Hece (sinovi Hajrudina Sivca, najmlađeg sina Derviš efendije):
MIRNES (Asim) SIVAC (1970-1992)
MIRSAD (Hajrudin) SIVAC (1967-1992)
HAJRUDIN (Rasim) SIVAC (1971-1993)
DERVIŠ (Hajrudin) SIVAC (1953-1994)
SALIH (Ferid) SIVAC (1955-1995)
Detaljnije u knjizi.
Iz knjige “Gračanica između Vranduka i Bilinog polja” – Asim Kadrić
Kontakt sa portalom Zenicablog možete ostvariti:
email: [email protected]
Viber poruke: +387 60 355 8888
Facebook Inbox: https://www.facebook.com/Zenicablog/
Twitter: https://twitter.com/Zenicablog2010
