Koji to grad ima više planina i brda oko sebe od Zenice? Pa, rijetko se ko može pohvaliti time, a još neobičniji su sami nazivi tih planina i brda. Smetovi, Kukavica, Zmajevac, Vepar, Vučijak, Uzunove stijene, Lisac, Klopačke stijene, Janjićki vrh…
Neobična brda i planine a još neobičnija imena. Mnoge su priče ispričane o samom nazivu Zenice: Od zove, kraljice Katarine i njene zjenice oka, pa do mudre starice Senice koja se, po legendi utabori na Vilinom polju ostavši tu zahvaljujući sinu, neustrašivom ratniku koji pobjedi divove čuvare te prekrasne sunčane doline. Legenda dalje kaže da su po obližnjim brežuljcima živjeli divovi , zmajevi, vukodlaci, patuljci i druge protuhe, a u polju vile i vilenjaci, koje nazvaše Vilino polje.
Ako bi se ko i naselio, divovi su u Vranduku ogromnom stijenom zatvarali tjesnac sprječavajuči vijugavoj rijeci koja je proticala sunčanom dolinom da dalje teče, a jezero koje se stvaralo preko noći tjerao je plemena iz doline. Kažu da i dan danas po okolnim stijenama postoje divovske stope a i gvozdene halke na Klopačkim stijenama, halke koje svjedoče vezivanju divova koji su branili da se prekrasna sunčana dolina ne naseli, da Vilino polje bude naseljeno samo vilama i vilenjacima.
Neobična imena kasnijih naselja u Zenici daju se objasniti samim izgledom i prirodnim sadržajem tih mjesta. Krivudava rijeka Bosna u grad ulazi između naselja Odmut i Bilimišće, između brda Klopče i Vučijak, Vučijak koji je dobio ime po vukodlacima koji su, zajedno sa ostalim zvijerima i divovima čuvali ovu sunčanu dolinu, Vilino-Bilino polje.
Na Bojinom viru, dobijenom po imenu starice Boje čije je ime nosila i Bojina česma, jedna od tri česme na Odmutu, na samoj obali rijeke Bosne koja naglo savija u desno praveći vir i ostavljajući mulj, odmulj- Odmut, a na desnoj obali rijeke Bosne stvara se nanos bijelog kamena i pijeska -Bilimišće.
Na mjestu gdje se Babina rijeka ulijeva u rijeku Bosnu napravljena je Musalla, otvoreno mjesto za klanjanje. Napravili su je turci za potrebe vojske koja je bila ulogorena na Bilimišću. Na Musalli se učila i dova za kišu, za vrijeme dugotrajnih suša.
Planina koja se desno od obale Bosne uzdiže na hiljadu metara nadmorske visine su Smetovi, koji dobiše ime kada se gorostas smete i spodbi boreći se sa Senicinim sinom.
Planina na koju pobjegoše divovi zove se Kukavica, a brdo iznad sunčane doline gdje su bili zmajevi dobi ime Zmajevac. Veprovi i medvjedi pobjegoše na planinu koja poslije dobi ime Vepar, a na onu na koju se skloniše zečevi, srne i lisice dobi ime Lisac. Vile i vilenjaci odoše na Prelijepu planinu Jeleč.
Uzunove stijene smještene desno od puta za Bilivode i Popovu baštu dobiše ime po porodici Uzunović koji i dan danas obrađuju pitomo zemljište iznad stijena, a Zenica dobi ime po starici Senici, majci neustrašivog ratnika koji omogući plemenima naših predaka da nasele predivnu sunčanu dolinu koja je i dan danas bogata prirodnim ljepotama i koja, kao rijetko koje mjesto ima vode na pretek zahvaljujući ovim planinama koje okružuju Vilino polje, planinama koje neće da se sastave, da bi omogućili srebrenastoj rijeci da nastavi svoj tok ne praveći od Vilinog polja jezero….
Autor: Ibrahim Emić
Kontakt sa portalom Zenicablog možete ostvariti:
email: [email protected]
Viber poruke: +387 60 355 8888
Facebook Inbox: https://www.facebook.com/Zenicablog/
Twitter: https://twitter.com/Zenicablog2010
